بهداشت حرفه‌ای

 :

اپيدميولوژي: آنفلوانزاي پرندگان نوعي از آنفلوانزاي حيواني است كه توسط گونه ‏A‏ ويروس آنفلوانزا ايجاد مي شود. اين بيماري حدود100 سال قبل در بين پرندگان ايتاليا حادث گرديده و سپس به ساير نقاط جهان منتشر شده است. شكل شديد و كشنده بيماري داراي شروع ناگهاني بوده و از شدت بالايي برخوردار است و به سرعت باعث مرگ مي شود. پرندگان دريايي و بخصوص اردك هاي وحشي مخازن طبيعي ويروس اين بيماري هستند و در برابر ابتلاي به بيماري به شدت مقاوم هستند ولي پرندگان اهلي نظير مرغ  و بوقلمون بسيار حساس هستند اولين بار در ايتاليا در سال 1987 نوع كشنده و فوق حاد آنفلوانزاي پرندگان با مرگ و مير 100% تشخيص شده اند .

موارد در معرض خطر :

- تماس هاي شغلي: كارگران شاغل در مزارع و يا محلهاي پرورشي پرندگان اهلي - فروشندگان پرندگان زنده

- آشپزهايي كه ماكيان زنده يا اخيرا كشته شده سروكار دارند .

- فروشندگان پرندگان دست آموز

- دامپزشكان شاغل در صنعت طيور

- كاركنان مراكز بهداشتي، درماني

- ساكنان مناطقي كه مرگ ماكيان خانگي و وحشي در آنجا بيش از حد انتظار بوده است .

- كساني كه 10 روز قبل از شروع علائم بيماري به منطقه آلوده مسافرت كردند .

راههاي انتقال آنفلوانزاي پرندگان :

- انتقال از پرنده به پرنده: ماكيان آبزي به ويژه اردك هاي وحشي مخزن طبيعي ويروس بوده و بدون ابتلا به بيماري شديد قادرند ويروس را در محيط اطراف خود منتشر كنند ويروس از طريق ترشحات بدن به ويژه بزاق، ترشحات بيني و مدفوع به مقدار فراوان وجود دارد از طريق آب آشاميدني مشترك باعث آلودگي پرندگان مثل مرغ و خروس مي شود.شايع ترين راه انتقال: مدفوعي-دهاني مي باشد .

- انتقال پرنده به انسان :

تماس نزديك و طولاني مدت با پرندگان آلوده امكان انتقال براي انسان وجود دارد. اين تماس شامل نگهداري، بازي با پرندگان، سربريدن آنها، كندن پر، از بين بردن بقاياي اجساد پرندگان و .... مي باشد راه اصلي انتقال در سطوح باز مثل چشم، بيني و دهان تثبيت شده و وارد دستگاه تنفسي انسان شود بيماري از طريق خوردن گوشت پخته پرندگان انتقال نمي يابد زيرا ويروس مولد آن در دماي 50 درجه از بين مي رود .

انتقال از انسان به انسان:

در صورت تماس نزديك و طولاني مدت، امكان انتقال بيماري از انسان به انسان وجود دارد.

انتقال از محيط به انسان:

با توجه به بقاي طولاني مدت ويروس در محيط مرطوب و خنك تا چند هفته مي تواند زنده بماند امكان انتقال ويروس از محيط به انسان در جريان نوشيدن آب آلوده يا خود تلقيحي وجود دارد.‏

تظاهرات باليني :

عفونت آنفلوانزاي پرندگان سبب بروز ضعف، بي حالي، سيخ شدن پرها، عطش فراوان، اسهال و..... مي شود .

علائم آنفلوانزاي پرندگان در انسان مشابه با آنفلوانزاي انساني است و شامل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلاني التهاب ملتحمه و در موارد شديد‏، مشكلات تنفسي و پنوموني مي باشد اغلب بيماران دچار تب(بيش از 38 درجه) كسالت و بي حالي، گرفتاري دستگاه تنفس تحتاني، زجر تنفسي، تاكي پنه، رال هاي ريوي مي شوند. معمولا اكثر بيماران دچار پنوموني مي گردند.

ساير عوارض بيماري:

اختلال در عملكرد كليوي و قلبي و ... پان سيتونپي و سپيس هستند .

درمان :

بيماران مبتلا را بايد در بيمارستان بستري كرد كه اكثر بيماران پس از 48 ساعت به دليل نارسايي چند ارگان و افت فشار خون در نهايت به بستري شدن در ‏ICu‏ و تهويه مكانيكي پيدا  مي كنند. داروهاي مورد استفاده شامل تركيبات ضد ويروسي نظير اوسلتاميوير مي باشد كه خوراكي بوده و كاملا برعليه ويروس آنفلوانزاي پرندگان موثر است. اثر بخشي داروهاي مذبور بستگي به تجويز سريع دارد. ولي 48 ساعت اول شروع علائم باليني دارد. تأخير در شروع درمان ممكن است داروي تجويز شده ديگر موثر نباشد. مي توان از داروهاي ضد ويروس نظير امانتادين وريمانتادين استفاده نمود.‏

استراتژي هاي  پيشگيري از آنفلوانزاي پرندگان و انسان :

- بيماران بايد در وضعيت ايزولاسيون تنفسي و تماسي قرار گيرند .

- پرسنل بهداشتي و درماني بايد از ماسك، گان، آستين بلند محافظ صورت و عينك استفاده كنند .

- ملاقات نمودن بيماران و گردش آنها در محيط بيمارستان ممنوع است .

- رعايت بهداشت فردي و اجتماعي ضرورت دارد .

- وسايل يكبار مصرف به بيماران داده شود .

- براي پرسنلي كه در تماس با ترشحات و مايعات بدن بيمار هستند بدون رعايت احتياطات لازم بايستي ‏my‏75 روزانه اوسلتاميوير به مدت 7 تا 10 روز دريافت كنند .

- در صورت بروز تب و نشانه هاي تنفسي تا 10 روز پس از بازگشت از نقطه آلوده، به پزشك مراجعه شود .

خطر پاندمي آنفلوانزاي پرندگان و راههاي مقابله با آن :

ايزولاسيون و قرنطينه نمودن افراد روش موثري براي جلوگيري از انتشار بيماري در جامعه نيست اما آگاه نمودن مردم با شروع علائم بيماري به صورت داوطلبانه در منزل بمانند. در صورت دسترسي به واكسن آنفلوانزا تجويز آن از اهميت فراواني برخوردار است. رعايت بهداشت دست ها و رعايت بهداشت فردي و تنفسي در كاهش ابتدا به بيماري موثر است. استفاده از ماسك به هنگام خروج از منزل توصيه مي شود. ضد عفوني كردن سطوح منزل با آب و صابون و مواد ضد عفوني كننده در خانه اي كه داراي فرد مبتلا مي باشد مي تواند سودمند باشد.‏

كنترل آنفلوانزاي پرندگان :

مهمترين اقدام كنترلي شامل معدوم كردن سريع عليه پرندگان بيمار يا تماس يافته، دفع مناسب لاشه پرندگان و قرنطينه و ضدعفوني كردن مرغداري ها مي باشد .

قابل ذكر است ويروس آنفلوانزا در عرض نيم ساعت در دماي 60 درجه سانتي گراد و نيز در تماس با مواد ضد عفوني كننده نظير فرمالين ويد از بين مي رود .

جالب است كه بدانيم يك گرم كود آلوده به ويروس آنفلوانزا مي تواند در حدود يك ميليون مرغ را آلوده كند يكي ديگر از اقدامات كنترلي، محدود نمودن جابجايي پرندگان در داخل كشور و يا بين كشورها مي باشد. به نظر مي رسد با جلوگيري از تماس ماكيان اهلي با پرندگان وحشي از انتشار ويروس اين بيماري پيشگيري مي گردد. استفاده از ماكيان اهلي از آب آلوده به فضولات پرندگان وحشي به آساني باعث انتقال ويروس به آنها مي شود .

‏

تهيه کننده: پگاه ذوالنوريان