بهداشت حرفه‌ای

مراقبت از سلامتی نیروی کار: مداخلات، شاخص ها و بسته های خدمتی با همکاری سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سمنان ۸-۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۳

اولين نشست مشورتي بين المللي سلامتي نيروي كار، توسط سازمان جهاني بهداشت و همكاري وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي، در تاريخ هاي ۲۸ الي ۳۰ آوريل ۲۰۱۴ مصادف با ۸ الي ۱۰ ارديبهشت ماه سال ۹۳ در دانشگاه علوم پزشكي سمنان (سالن مدیریت بحران استانداری سمنان ) برگزار مي گردد. اهداف اين نشست عبارتند از:
•       ارائه تجربيات موفق، در ارائه خدمات بهداشت حرفه اي و ادغام در نظام خدمات بهداشتي و درماني كشور
•       توسعه معيار ها و شاخص ها براي اندازه گيري ميزان دسترسي كارگران به خدمات به منظور پيشگيري و كاهش مخاطرات و بيماريهاي شغلي
•       ترسيم نقشه راه منطقه اي سلامتي براي افزايش پوشش خدمات بهداشتي كارگران به منظور تسهيل دسترسي آنان به دريافت خدمات پيشگيرانه ي توسعه يافته با هدف جلب همكاري هاي داوطلبانه
•       شناسايي مباني ، چالش هاي اساسي و يافتن بهترين روند با ديدگاه هزينه اثربخشي جهت ادغام خدمات بهداشت حرفه اي در نظام بهداشت و درمان

اين نشست با حضور نمايندگان فعال در حوزه بهداشت شغلي چندين كشور از سراسر دنيا كه به انتخاب و دعوت سازمان جهاني بهداشت حضور مي يابند و مقامات و مسئولين وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و نمايندگان ارشد فعال در حوزه بهداشت حرفه اي كشورمان برگزار مي گردد.
با توجه به اهميت نشست، جهت برگزاري آن رايزني هاي گسترده اي در سطح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و دانشگاه علوم پزشكي سمنان به صورت داخل سازماني و خارج سازماني با ساير سازمانها به ويژه استانداري و ... انجام شده  است.
 

سابقه در سطح جهان: یکی از موضوعات مهم در بحث سلامت در بیانیه ۲۰۱۲ سازمان ملل متحد، موضوع توسعه پایدار، توجه به پوشش همگانی سلامت است که در بردارنده سه مفهوم اساسی است: چه کسانی باید خدمات سلامتی را ارائه دهند؟ چه خدماتی باید ارائه شود؟ و هزینه ارائه این خدمات چقدر است؟ و این، در کنار مفاهیم بنیادی: دسترسی به خدمات سلامت، کیفیت خدمات، عدالت در ارائه خدمات و اقتصاد سلامت چهارچوب پوشش همگانی سلامت را تشکیل می دهد. کشور ایران از جمله کشورهای پیشرو در زمینه ادغام فعالیت های خدمات سلامتی در نظام PHC است که با نگاه جاری ساختن مفاهیم عدالت در سلامت و هزینه – فایده ارائه هر چه موثر تر خدمات سلامتی از جمله بهداشت حرفه ای در سیستم خدمات بهداشتی درمانی کشور را پیگیری می نماید. در این میان، توجه به ارائه خدمت به کارگران، که نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا می نمایند، حائز اهمیت مضاعف است.اشتغال و شرایط کار تاثیرات قابل توجهی را بر شاخص های عدالت در سلامت ایفا ی کند. هر گاه کارگران به خدمات مفید بهداشت حرفه ای و رفاه شغلی دسترسی داشته باشند، می توان اطمینان حاصل نمود که به آنها خدمات رفاه اجتماعی، موقعیت های بهبود و توسعه شرایط اجتماعی و شغلی و دیگر خدمات در حوزه محافظت و مراقبت های لازم در برابر عوامل زیان آور کار ارائه می شود که نتیجه آن ارتقای شرایط بهداشتی است.

در بیانیه آلما آتا ۱۹۷۸، هدف، نزدیک کردن مراقبت های بهداشتی، تا حد امکان، به مردم در محیط کار و زندگی تعیین شده بود. در سال های اخیر و به ویژه پس از نشست سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱ در کشور هلند، یک حرکت جهانی با محور سوق دادن کشورها به سمت پوشش حداکثری کارگران به منظور جلوگیری از بیماری های شغلی و مخاطرات بهداشت حرفه ای شکل گرفته است Resolution WHO ۶۰.۲۶ from ۲۰۰۷) ).

بدین ترتیب، کنفرانس Hague در کشور هلند در سال ۲۰۱۱ با عنوان نزدیک سازی دیدگاه های کار و بهداشت و نقشی که بهداشت حرفه ای در نظام مراقبت های بهداشتی می تواند داشته باشد، بخشی از فرآیند جهانی به منظور پوشش کارگران و سهولت دستیابی آنان به خدمات بهداشت حرفه ای است که از سال ۲۰۰۷ با حضور بیش از ۶۰ کشور جهان، آغاز شده بود Resolution WHO) ۶۲.۱۲ from ۲۰۰۹) ).

سابقه در سطح کشور: مرکز سلامت محیط و کار حوزه معاونت بهداشت وزارت متبوع، در قالب برنامه مشترک با دفتر سازمان جهانی بهداشت ۲۰۰۹-۲۰۱۱ گزارشی از فعالیت های خانه های بهداشت کارگری در ایران را تنظیم نمود که با استقبال دفتر منطقه ی سازمان جهانی بهداشت روبرو شد. متعاقباً برنامه راهبردی خانه های بهداشت کارگری در برنامه های jprm در دوره ۲۰۱۱-۲۰۱۳دورنمای ارائه خدمات بهداشت حرفه ای در واحد های کاری مشمول را ترسیم کرد که گزارش نامبرده نیز با استقبال WHO مواجه گردید. در پاسخ به اقدامات مورد اشاره، دفتر نامبرده از ایران به عنوان دارنده نظام پیشرفته خدمات بهداشت حرفه ای ادغام یافته در نظام شبکه درخواست شده بود با برگزاری یک کنفرانس جهانی و یا منطقه ای زمینه انتقال تجربیات کشور را فراهم سازد. کنفرانس مورد نظر برای آبان ماه ۱۳۹۲ پیش بینی و برنامه ریزی شد. در طی برگزاری ده ها نشست های تخصصی، اهداف و محورهای احتمالی منطبق بر توانمندی ها و نیازهای کشور مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته و در نتیجه چهار عنوان زیر به عنوان سرخط اهداف نشست، مورد پذیرش قرار گرفت:

- مستند سازی و انتشار گزارش تجربیات موفق از ادغام برنامه بهداشت حرفه ی در نظام شبکه – سیاستگزاری ها و خدمات برای بهره برداری در پوشش همگانی سلامت
- گسترش معیار ها و شاخص ها برای اندازه گیری روند حرکت به سمت بهره مندی از خدمات بهداشت حرفه ای و تعیین مداخلات اساسی جهت جلوگیری و کنترل بیماری های شغلی و یا مرتبط با کار و جراحت های ناشی از حوادث شغلی       
- ترسیم نقشه راه منطقه ای برای برخورداری کارگران از خدمات بهداشت حرفه ای در قالب پوشش همگانی سلامت و شناسایی فرآیند ها و مکانیزم های موثر و اقتصادی برای دستیابی به پوشش همگانی و هدف گزاری برای برنامه های در دسترس
- شناسایی مستدل مهمترین چالش ها و بهترین فرایند های هزینه – اثر بخشی، مکانیزم ها و مداخلات،

در ادامه، دفتر سازمان جهانی بهداشت در تهران با تاکید بر اهمیت داشتن موضوع در سطح جهانی درخواست به تعویق افتادن کنفرانس و هماهنگ شدن اهداف آن با حرکت جهانی را مطرح نمود که این امر با استقبال حوزه معاونت بهداشت وزارت متبوع مواجه شده و موجب تعیین زمان جدید برای کنفرانس برای ۸-۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ گردید.نشست به نحوی برنامه ریزی شده که کارشناسان صاحب نظر از وزارت خانه های بهداشت، مجامع بین المللی مرتبط با مراقبت های اولیه، ارائه کنندگان خدمات بهداشت حرفه ای و رفاه اجتماعی، سازمان جهانی بهداشت و دیگر بخش های مرتبط با تامین سلامتی نیروی کار امکان حضور درنشست و مباحث تخصصی را داشته باشند.    

یکی از رویداد های بسیار پراهمیت در برگزاری این نشست مشورتی بین المللی، پیش بینی انتشار بیانیه ایران به عنوان اختتامیه نشست خواهد بود، که در عرصه جهانی، نام کشور عزیزمان را با برنامه و فعالیت های انجام یافته در آخرین سطح PHC یعنی بهداشت حرفه ای همراه خواهد ساخت.

شایان ذکر است به منظور ارزیابی زمینه ها و بسترهای لازم جهت برگزاری نشست بین المللی مورد اشاره، دکتر ایوان ایوانف مدیر برنامه های بهداشت حرفه ای در دفتر ژنو سازمان جهانی بهداشت از تاریخ ۱۲ تا ۱۸ بهمن ماه سال 92 با عزیمت به کشور و بازدید عرصه های صف و ستاد در استان های البرز، تهران و سمنان نسبت به انجام بررسی های اولیه اقدام نمود.