اندازه گیری استرس گرمایی

عوامل زیان آور محیط کار

اندازه گیری استرس گرمایی

گرمای محیط کار می تواند از منابع مختلفی ایجاد گردد که می توان از وسائل ، ماشین آلات ، فرآیندهای گوناگون ، تابش خورشید ، وسایل روشنایی مصنوعی ، انسان و شرایط جوی خارج از محیط کار را نام برد.

شرايط جوي محيط كار

استرس حرارتی

مقدمه :

دمای هوا :

دما کمیتی است که میزان سردی وگرمی محیط را بیان می کند . دمای هوا یا دمای خشک با درجه سلیوس ، فارنهایت ، کلوین اندازه گیری می شود. دماسنج های خشک بر اساس نوع ماده موجود در آن به انواع گازی ، مایع در شیشه و دماسنج الکتریکی تقسیم می شود.

دمای تر:

کمترین دمایی است که بتوان هوا را با تبخیر آب خشک نمود و برای اندازه گیری آن از دماسنج تر استفاده می شود. ساختمان این دماسنج مانند دماسنج خشک می باشد با این تفاوت که مخزن آن با یک پارچه تر پوشیده شده است.

دمای تابشی :

از بعضی از سطوح داغ منتشر می شود و بیشتر در ناحیه مادون قرمز قرار دارد.

دماسنج گوی سان :

کره ای فلزی با درجه رسانایی خوب(مس یا آلومنیوم) می باشد که برنگ سیاه مات رنگ آمیزی شده است. در مرکز این گوی یک عنصر حساس به دما قرار دارد.این عنصر در واقع یک دما سنج است که مخزن آن کاملاً در مرکز کره واقع شده است.

نمایانگر دمای تر و گوی سان:

این وسیله بطور گسترده برای اندازه گیری و ارزشیابی فشار گرمایی محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد. این نمایانگر بدلیل آسانی روش اندازه گیری و نیز ارتباط نزدیک با دمای تصحیح شده ، بعنوان نمایانگر اصلی جهت برقراری مقادیر حد آستانه مجاز انتخاب گردید.

این نمایانگر بر پایه اندازه گیری دمای گوی سان ، دمای خشک ، دمای تر طبیعی می باشد.

این دستگاه دو نوع است یکی شامل هر سه دماسنج به صورت جداگانه است که باید دماها را اندازه گیری کرد و در رابطه زیر قرار داد که برای محیط های بسته و باز در نظر گرفته شده است :

محیط باز WBGT =0.7Tnw +0.2Tg + 0.1Ta

محیط بسته WBGT = 0.7Tnw + 0.3Tg

نسبت کار - استراحت	حجم کار
نسبت کار - استراحت	سبک	متوسط	سنگین
کار مداوم	30	5/26	25
75% کار - 25%استراحت (هر ساعت)	6/30	28	5/25
50% کار - 50% استراحت (هر ساعت)	4/31	4/29	9/27
25% کار - 75%استراحت (هر ساعت)	2/32	1/31	30

WBGT: نمایانگر تر گوی سان

Tnw: دمای تر طبیعی (سانتی گراد)

Tg:دمای گویسان (سانتی گراد)

Ts: دمای خشک(سانتی گراد)

در نوع دیجیتالی هر سه نوع دماسنج روی یک دستگاه قرار دارند و دستگاه هر سه نو دما را یک جا نشان می دهد.

نمودار حد تماس شغلي براي كارگرانيكه با گرماي محيط كار تطابق يافته و آن هايي كه تطابق نيافته اند .

عوارض ناشي از گرما

عوارض ناشی از گرما به دو گروه تقسیم می شوند :

گروه اوّل عوارض خفیف است که شامل سوختگی پوست و جوش های گرمایی می شود . جوش های گرمایی به علت بسته شدن دهانه غدد عرق ایجاد می شود.

گروه دوّم عوارض شدید می باشد و شامل کرامپ گرمایی ، گرما زدگی و ضعف گرمایی می باشد.

الف ) کرامپ گرمایی :

این عارضه در کارگرانی که در محیطهای گرم ، کارهای بدنی سنگین انجام می دهند دیده می شود . این عارضه در مناطق گرمسیر دیده می شود و از علائم آن می توان به سردرد ، سرگیجه و درد در ماهیچه های پا و شکم اشاره کرد . درد مرتباً زیاد شده و در حالت بسیار شدید گرفتگی و اسپاسم را به دنبال دارد . و علت اصلی ایجاد این بیماری عرق زیاد و از دست دادن آب و الکترولیت های بدن به خصوص سدیم می باشد . برای درمان می بایست شخص را از محیط گرم دور نموده و به او مایعات نمک دار خورانیده شود.

ب ) گرمازدگی:

آغاز این بیماری ناگهانی بوده و بیمار بیهوش می گردد. پوست بیمار بسیار گرم و خشک با نبض تند و درجه حرارت معقد در حدود 42 تا 45 درجه سانتی گراد می باشد . علت این بیماری ناتوانی مرکز تنظیم حرارت بدن در مغز به علت اثر مستقیم حرارت می باشد . برای درمان این بیماری می بایست پوست را سریعاً خنک نمود و آنرا مرطوب نگه داشت . برای این کار می توان فرد را در ملحفه و یا حوله مرطوب و سرد قرار داد و یا بدن وی را با اسفنج خیس مرطوب کرد و یا شخص را در وان آب سرد غوطه ور ساخت. اغلب مرگ ها دراثر گرمازدگی در 24 ساعت اوّلیه رخ می دهد.

پ ) ضعف گرمایی :

دراین عارضه شروع بیماری بسیار آهسته بوده و بیمار از ضعف ، خستگی و سرگیجه شکایت می کند ، معمولاً علایمی چون اسهال و استفراغ نیز وجود دارد. پوست فرد مرطوب و درجه حرارت بدنش در حدود 5/39 درجه سانتی گراد می باشد و نبض وی تند و ضعیف بوده و فشار خون کاهش می یابد.

پیشگیری از خطرات ناشی از گرما :

برای کنترل گرمای محیط کار و پیشگیری از عوارض ناشی از آن روش های متعددی وجود دارد مثل کاهش فعالیت جسمانی ، برنامه منظم کار و استراحت ، تهویه عمومی ، استفاده از حفاظهای بازتابی و جذبی ، استفاده از وسایل حفاظتی فردی ، سازش با گرما و ....

ولی مهمترین مواردی که کارکنان می بایست جهت مقابله با فشار و عوارض ناشی از گرما می بایست به آنها توجه داشته باشند عبارتند از :

سازش با گرما :

برای سازش باگرما می بایست به موارد زیر توجه داشته باشید :

- معمولاً تا هفت روز طول می کشد تا باگرما سازش کنید . به همین خاطر قبل از ایجاد سازش کامل از پرداختن به کارهای سنگین در تمام طول روز خودداری کنید.

- پس از سازش با گرما دمای بدن و تعداد ضربان قلب شما کاهش می یابد ، بدن شما بیشتر عرق می کند اما میزان نمک کمتری دفع می شود.

- در صورتی که به کار در محیط گرم ادامه ندهید پس از چند هفته به طور کامل سازش با گرما را از دست می دهید.

- اگر به کار در محیط گرم عادت ندارید باید یک تا دو هفته را به تدریج کار کنید تا به گرما سازش پیدا کنید.

- چنانچه بیمار هستید و یا در شرایط نامناسب بدنی قرار دارید ممکن است برای ایجاد سازش به مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشید.

- در فصول گرم سال در مناطق مرطوب ( مثل جنوب کشور) ایجاد سازش به مدت زمان طولانی تری نیازمند است .

جایگزین آب و املاح :

در فصول گرم و در موقع تماس با منابع گرمازا فرد ممکن است زیاد عرق کرده و مقادیر زیادی از آب بدن را به صورت عرق دفع کند واز آنجا که عامل اغلب اختلالات و آثار زیان آور ناشی از کار در محیط گرم مربوط به کم آبی بدن است می بایست اقدامات لازم جهت جایگزینی آب و املاح بدن صورت گیرد برای این منظور می بایست نکات زیر را در نظر داشته باشید .

- هر 20 - 15 دقیقه یک لیوان آب بنوشید . مهم نیست که احساس تشنگی کنید یا خیر.

- آب مورد استفاده باید خنک( حدود 10 تا 15 درجه سانتی گراد) بوده و در نزدیکی محل کارتان وجود داشته باشد.

- مقدار آبی که می نوشید باید در حدی باشد که ناگزیر شوید هر چهار ساعت مایعات اضافی را از بدنتان دفع کنید.

- در تنظیم رژیم غذایی خود دقت کنید چرا که مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین ، بدن را نیازمند آب بیشتری برای دفع ترکیبات نیتروژنه حاصل از سوخت و ساز این مواد می کند.

اندازه گيري WBGT در نانوايي یک مجتمع صنعتی :

تشعشعي	دماي خشك	دماي تر	WBGT out	WBGT in	ايستگاه 1
8/33	28	22	6/23	1/24	سر
5/28	5/26	6/20	3/23	5/23	شكم
2/32	5/27	1/19	7/22	2/23	قوزك

تشعشعي	دماي خشك	دماي تر	WBGT out	WBGT in	ايستگاه 2
3/32	4/28	1/20	2/23	5/23	سر
6/34	1/23	9/18	23	6/23	شكم
6/33	3/28	7/19	6/23	2/24	قوزك

تشعشعي	دماي خشك	دماي تر	WBGT out	WBGT in	ايستگاه 3
7/30	3/29	2/20	3/23	4/23	سر
2/31	5/28	20	1/23	4/23	شكم
5/30	2/29	8/19	7/22	9/22	قوزك

تشعشعي	دماي خشك	دماي تر	WBGT out	WBGT in	ايستگاه 4
9/28	3/28	1/20	7/22	8/22	سر
3/29	28	3/19	1/22	2/22	شكم
9/29	1/28	1/12	6/21	8/21	قوزك