بهداشت حرفه‌ای

مشكلاتي كه بسياري مردم در هر كار و منصبي دارند، اين است كه نمي توانند براحتي آن طور كه لازم است افكار و عقايد خود را بدرستي بيان كنند و معمولا در رسيدن به خواسته هايشان هنگام تعامل با ديگران به نتيجه دلخواه نمي رسند. در حقيقت آنها نمي توانند مذاكره كننده خوبي باشند. حتي اين گرفتاري بين اعضاى يك خانواده هم ديده مي شود. آنها به دليل نداشتن توانايي لازم گفت وگوي مناسب بيشتر مواقع دچار خشم و عصبانيت می شوند، بنابراين براي اين كه بتوان به اكثر اين مشكلات به بهترين شكل ممكن پايان داد بايد روش هاي يك گفت و گو و مذاكره خوب را ياد گرفت.
مذاكره، روشي است كه افراد به كار مي گيرند تا هنگام گفت و گو با ديگران به خواسته هايي دست پيدا كنند. در واقع يك گفت و گوي خوب، توافقي است كه جلوي درگيري بين دو طرف گفت و گو را مي گيرد و به هر دو كمك مي كند به شرايط مطلوب و دلخواهشان دست يابند. زماني كه افراد در حال گفت و گو فقط به نفع خود يا سازماني كه برايش كار مي كنند، بينديشند و توجه اي به طرف مقابل نداشته باشند، هرگز نمي توانند به توافق دست پيدا كنند. اگر مي خواهيد مذاكره اثر بخشي داشته باشيد بايد روي طول موج طرف مقابل قرار گيريد و بدانيد او از چه روشي استفاده مي كند. بيشتر مردم هنگام مذاكره روش هاي مختلفي به كار مي گيرند:

روش برد  باخت
در اين روش يك طرف گفت و گو برنده است و طرف ديگر مي بازد. در حقيقت طرفي كه از نظر فن بيان و روش هاي به كار گرفته قو ي تر است، گفت و گو را برنده مي شود، اما در انتها نمي تواند آرامش طولاني مدتي داشته باشد، زيرا طرف ناراضي احساس مي كند از او سوء استفاده شده و سرانجام راهي براي مقابله با شرايط نامطلوب پيدا مي كند.

روش باخت  باخت
در اين حالت دو طرف گفت و گو مجبور مي شوند چيزهايي از دست بدهند تا به توافقي دست پيدا كنند. در واقع با يكديگر مصالحه مي كنند و در انتها به چيزي بسيار كمتر از آنچه خواهانش بودند، دست پيدا مي كنند. اين روش نيز رضايت دائم دربرندارد و بادوام نيست.

روش برد  برد
اين روش بهترين نوع مذاكره و گفت و گو بين طرفين است، زيرا در پايان مذاكره هر دو طرف به نتيجه اي مناسب رسيده و راضي خواهند بود. معمولا افرادي كه رفتاري منصفانه در برخورد با ديگران دارند و خودخواهانه برخورد نمی كنند و در عين حال آرامشي طولاني مدت می خواهند، طرفدار اين نوع گفت و گو هستند و مي خواهند هر دو طرف از مذاكره شان سود ببرند.

چه كنيم مذاكره برد  برد داشته باشيم؟
۱- درست بشنويد
اولين قانون براي داشتن گفت و گويي موثر، خوب شنيدن است. بايد با دقت بسيار به صحبت هاي طرف مقابل گوش كنيد و هرگز حرفش را قطع نكنيد. بيشتر مردم هنگام گوش كردن به صحبت هاي ديگران دائم در ذهن شان حرف هايي را كه مي خواهند بگويند مرور مي كنند.
با اين كار آنها پيام هاي غيركلامي و حالات چهره طرف مقابل را از دست مي دهند. گاهي اوقات اين موارد غيركلامي، حقايق بسياري را به شما نشان مي دهد. بنابراين صداي دروني تان را خاموش كرده و فقط به طرف گفت و گو گوش كنيد. هر چه بهتر گوش كنيد بهتر مي توانيد شرايط موجود و علايق طرف گفت و گو را درك كنيد و با سبك و سنگين كردن آن علايق و موارد دلخواه خودتان واكنش مناسب تري نشان دهيد و به نتيجه مطلوب دست پيدا كنيد.

چند روش براي خوب شنيدن:
در برابر مواردي كه حواستان را پرت می كند، مقاومت كنيد. محتواي گفت و گو را بسنجيد، نه نحوه ابراز آنها را. سعي كنيد به بخش ها و موضوعات مهم توجه كنيد و آنها را از دست ندهيد. احساسات خود را كنترل كنيد و به محض شنيدن موضوعي خلاف عقيده تان با عصبانيت برخورد نكنيد.

۲- واكنش مناسب
بعد از اين كه صحبت هاي طرف مقابل را شنيديد، شنيده هايتان را ارزيابي كنيد، اطلاعات دريافتي را بسنجيد و تصميم بگيريد چگونه از آن استفاده كنيد. در نهايت براساس آنچه گفته شده و ارزيابی هاي خودتان، واكنش نشان دهيد. اگر اين مرحله را بخوبي و با دقت انجام داده باشيد، مي توانيد نتيجه خوبي به دست آوريد.

۳- صراحت و انعطاف پذيري
در صحبت هايتان صريح باشيد و پيچيده سخن نگوييد و هرگز سفت و سخت رفتار نكنید. این كار موجب مي شود طرف مقابل نيز مانند شما رفتار كند و به نتيجه اي نرسيد.
مذاكره نوعي ارتباط برقرار كردن است و اگر نتوانيد به يكديگر اعتماد كنيد و در صحبت هايتان انعطاف داشته باشيد اين ارتباط موفقيت آميز نخواهد بود.

۴- رفتاري توام با آرامش
رفتارتان بايد هنگام گفت و گو بسيار عاقلانه و پر از آرامش باشد. هرگز در گفتن عقايدتان شتاب به خرج ندهيد و احساساتي برخورد نكنيد. گاهي ممكن است سخنان طرف مقابل ناخوشايند باشد، هرگز نارضايتي تان را با ناراحتي بروز ندهيد، زيرا به جاي رسيدن به توافقي مناسب، كل فرآيند مذاكره را به نابودي مي كشانيد. 

۵- پيشنهاد راه حل
بهتر است براي مشكلات مطرح شده در گفت و گو، چند راه حل پيشنهاد كنيد. براي بسياري از موضوعات مطرح شده بيشتر مواقع مي توان راه حل هاي متفاوتي ارائه داد. به اين ترتيب وقتي طرف مقابل متوجه شود چند گزينه انتخابي پيش رو دارد، ا حساس مي كند مجبور به انتخاب فقط يك گزينه خاص نيست و در آن صورت بيشتر رغبت مي كند به حرف هاي شما گوش دهد و به اين ترتيب در پايان به توافقي دست مي يابيد.

۶- جداسازي مشكلات از اشخاص
احتمال دارد هنگام گفت و گو از شخصي كه روبه رويتان نشسته و با شما گفت و گو مي كند، بيزار باشيد. اما فراموش نكنيد آن شخص دليل گفت و گويتان نيست، بلكه درخصوص موضوعي قصد داريد مصالحه كنيد و اين مساله از اهميت بيشتري برخوردار است. بنابراين حستان نسبت به شخص طرف گفت و گو را از مشكل مطرح شده در مذاكره جدا كرده و فقط روي موضوع مورد بحث متمركز شويد.

۷- پيش بيني
گفت وگو فقط اين نيست كه شما بدانيد از مذاكره تان به چه نتيجه اي مي خواهيد دست بيابيد، بلكه بايد حدس بزنيد طرف گفت و گو نيز خواهان چه چيزي است و پيش بيني كنيد ممكن است با چه خواسته هايي روبه رو شويد و تصميم بگيريد در برابر هر يك از آن خواستها چه ترفندي به كار بريد.

۸- فكر كردن به گزينه هاي مختلف
همان طور كه ممكن است شما با برخي خواسته هاي طرف مورد گفت و گو موافق نباشيد، او نيز ممكن است علاقه اي به خواسته شما نداشته باشد و هميشه به آنچه مي خواهيد دست پيدا نكنيد. بنابراين قبل از حاضر شدن پشت ميز مذاكره، چند پيشنهاد و گزينه متفاوت در نظر بگيريد تا در صورت توافق نيافتن با هركدام از آنها، مورد ديگري كه مدنظرتان هست، مطرح كنيد و به اين ترتيب به برخي خواسته هايتان دست پيدا كرده باشيد.

توافق بد
اگر تمام موارد مذاكره را بدرستي انجام داديد، اما احساس كرديد طرف مقابل از تمام روش هاي موجود براي سوء استفاده بهره مي برد و قصد دارد نتيجه را فقط به نفع خود تمام كند، بهتر است به خواست هاي او «نه» بگویید و هرگز موافقت نكنيد. زيرا يك توافق بد بسيار بدتر از به توافق نرسيدن است.

تثبيت توافق
در اينجا بهتر است همه موارد توافق شده را روي كاغذ بنويسيد. مي توان گفت آخرين مرحله مذاكره است. قراردادها را نيز نوشته و عواقب زير پا گذاشتن آنها را هم گوشزد كنيد.

تمرين
شما ممكن است متوجه نباشيد، اما فراموش نكنيد زندگي هر روزه مردم پر از مذاكرات مختلف است. با اين حال ممكن است احساس كنيد شما در اين كار مهارتي نداشته و هرگز در گفت و گوهايتان نمي توانيد به خواسته هايتان دست پيدا كنيد. این موضوع به اين دليل رخ مي دهد كه نمي دانيد داشتن گفت و گوي موثر چيزي است كه با تمرين كردن هر روزه به دست مي آيد. بنابراين الان كه در حال خواندن اين مقاله هستيد، ديگر وقتش رسيده كه روي اين مساله به طور منظم و با اصول كار و تمرين كنيد. براي اين كارا بتدا اهدافي را در نظر بگيريد و سعي كنيد براي رسيدن به آنها مذاكره هاي كوتاهي با ديگران انجام دهيد. قبل از شروع بايد بدانيد قرار است با چه كسي بر سر چه موضوعي مذاكره كنيد. حتي موضوع مذاكره مي تواند خيلي ساده باشد، مثلا درخواستي از يكي از اعضاى خانواده تان باشد و سعي كنيد تمام موارد مطرح شده در يك مذاكره خوب را به كار ببنديد و توانايي خود را در گفت و گو افزايش دهيد. با داشتن چنين مهارتي مطمئن باشيد هرگز در زندگي درمانده نمي شويد و مي توانيد در كارهايتان بسيار موفق عمل كنيد.