بهداشت حرفه‌ای

در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن از سوی مفسر قرآن و رئیس ستاد اقامه نماز حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، نامه سوزمندانه و در خور تأملی به فرهنگیان قرآنی جامعه به ویژه مبلغین و دلسوزان قرآن نوشته اند. متن نامه به شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
ناله
آیا می دانید…
خدمت سروران گرامی
سلام علیکم

طبق معمول هر سال همین که به ماه رمضان نزدیک می شویم دقایقی از وقت شما را راجع به مهمترین مسئله می گیرم و از اینکه کار قرآن به جایی رسیده که باید مثل من این حرفها را بزند (که از دهانم بزرگتر است) شرمنده ام.
۱. آیا می دانید که در همه مساجد در شب قدر دعای شریف جوشن کبیر و عزاداری و مراسم قرآن سر گرفتن بحمدالله برگزار می شود اما چرا در شب قدر که شب نزول قرآن است تفسیر رنگی ندارد؟
۲. آیا می دانید سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است؟
۳. آیا می دانید به ما دستور داده اند که هر گاه فتنه های زیاد مانند پاره هایی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببرید؟ (فإذا الْتبستْ‏ علیْکم الْفتن کقطع اللّیْل الْمظْلم فعلیْکمْ بالْقرْآن فإنّه شافعٌ مشفّع)‏
۴. آیا می دانید بعضی به اسم این که دین از سیاست جداست به صدها آیه سیاسی بی توجهی می کنند؟
۵. آیا می دانید آن مقدار که در متون آموزش و پرورش و دانشگاه کلمات عربی را تزریق می کنند کارساز نیست و فارغ التحصیلان ما نمی توانند اکثرا یک صفحه قرآن را بی غلط بخوانند؟
۶. آیا می دانید بعضی به خیال اینکه قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل بیت است از تدبر در آن می ترسند، با اینکه خداوند دستور به تدبر داده است و در حدیث می خوانیم: من زعم ان کتاب الله مبهم فقد هلک و اهلک راستی اگر قرآن را نمی توان فهمید پس چگونه به ما دستور داده اند روایات را بر قرآن عرضه کنیم و اگر ضد آن بود آن روایات را به دیوار بزنیم؟
۷. آیا می دانید مهجوریت  قرآن غافلانه نیست زیرا در قرآن می خوانیم در روز قیامت پیامبر(ص) می فرماید: پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند و نمی فرماید قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟ و قال الرّسول یا ربّ إنّ قوْمی اتّخذوا هذا الْقرْآن مهْجوراً
۸. آیا می دانید آیه و قال الرّسول یا ربّ إنّ قوْمی اتّخذوا هذا الْقرْآن مهْجوراً چه معنایی دارد:
الف: در پر خطر ترین دادگاه یعنی روز قیامت
ب: نزد عالی ترین قاضی یعنی خداوند
ج: از محبوبترین و بالاترین مقام هستی یعنی پیامبر(ص)
د: شکایت توسط کسی است که مظهر رحمه للعالمین است.
ه: شکایت پدر از فرزند است انا و علی ابوا هذه الامه
و: شکایت حتمی است چون با فعل ماضی آمده است. (و قال الرّسول)
ز: شکایت با استمداد از کلمه یا رب است.
ح: شکایت از کسی است که امید شفاعت از او داریم. ویل لمن کان شفعاء ه خصماءه؟
۹. آیا می دانید بعضی ها نمی توانند قرآن بخوانند؟
بعضی به غلط می خوانند.
بعضی که می توانند درست بخوانند نمی خوانند.
و بعضی که می خوانند تدبر نمی کنند.
و بعضی به آن عمل نمی کنند.
و بعضی قرآن را محور کار خود نمی دانند و در درسها و سخنرانی ها و نوشته به قرآن اولویت نمی دهند.
و بعضی قرآن را تنها برای مهریه عروس، بالای سر مسافر، سوگند یاد کردن، کتاب استخاره و امثال آن می خواهند.
۱۰. آیا می دانید مثال ما مثال بیماری است که بجای مصرف دارو مشغول چیدن و تنظیم انواع قرص هاست؟
۱۱. آیا می دانید مثال ما مثال مهمانی است که به جای گوش دادن به سخنان صاحبخانه به نقش و نگار در و پنجره توجه می کند؟
۱۲. آیا می دانید گروهی به جای تدبر در قرآن و پیام و الهام گرفتن از آن و عمل به آن به سراغ حواشی آن می روند و بیشتر عمر خود را صرف مباحث علوم قرآن مانند محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، تاویل، شان نزول، تاریخ کتابت، تاریخ ترجمه، تاریخ تفسیر، طبقات مفسرین، تفاوت کتب تفسیری و امثال این بحث ها می کنند؟ (البته بعضی از این بحث ها نظیر بحث اعجاز و بحث سلامت از تحریف ضروری است اما صرف بیشتر عمر به این علوم مانند کسی است که به جای شنا در استخر، دور استخر می دود؟)
۱۳. آیا می دانید بعضی بجای بیان روح قرآن آنقدر به نقل اقوال می پردازند که خود قرآن در آن اقوال گم می شود و بعضی آنقدر احتمالات متعددی را مطرح می کنند که حتی محکمات قرآن، متشابه می شود؟
۱۴.بعضی وارد گود عرفان، بعضی وارد تحقیق مفصل روی لغات، بعضی در مقام نقل شان نزول های متعدد و بعضی قرآن را به دون توجه به روایات معتبر رسیده از اهل بیت(ع) تفسیر می کنند؟ در حالی که خود قرآن به ما می فرماید: و ما آتاکم الرّسول فخذوه و ما نهاکمْ عنْه فانْتهوا  یعنی سخنان پیامبر(ص) را که خود مستقیما فرموده و یا به اهل بیت ارجاع داده باید بگیریم و در روایات متواتر می خوانیم بین قرآن و اهل بیت هرگز جدایی نیست و اگر به هر دو تکیه کنید هرگز گمراه نمی شوید؟
۱۵. آیا می دانید در بسیاری از سخنرانی ها سهم تاریخ، تحلیل سیاسی، شعر و خواب و خطابه و روضه و امثال آن داده می شود ولی سهم قرآن داده نمی شود با اینکه خداوند به پیامبر(ص) می فرماید سخنرانی تو باید درباره بیان قرآن باشد لتبیّن للنّاس ما نزّل إلیْهم‏ ؟
۱۶. آیا می دانید هزاران پایان نامه در علوم قرآن نوشته می شود ولی این پایان نامه ها در دانشگاه ها بایگانی و جامعه از آن خیری نمی بیند؟
۱۷. آیا می دانید در دانشگاه های قرآن و حدیث سرفصلهای علوم قرآن کاربردی نیست و نیازسنجی نشده است؟
۱۸. آیا می دانید تلاوت زیبا در مواردی به هنرنمایی تبدیل شده است؟
۱۹. آیا می دانید در آموزش صرف و نحو از آیات قرآن و روایات کمتر استفاده می شود؟
۲۰. آیا می دانید فیلم های کوتاهی با مضامین قرآنی نایاب است؟
۲۱. آیا می دانید تفسیر ساده برای نوجوانان نایاب است؟
۲۲. آیا می دانید بیان صحیح از قصه های قرآن برای نوجوانان نایاب است؟
۲۳. آیا می دانید موقوفات برای قرآن کمیاب است؟
۲۴.  آیا می دانید نذر تلاوت قرآن نایاب است؟
۲۵. آیا می دانید توجه به قرآن در نام شبی با قرآن مطرح می شود؟ آیا درست است که بگوییم شبی با اکسیژن و یا شبی با سلامتی؟
۲۶. آیا می دانید در بسیاری از حوزه ها  و نزد بسیاری از مدرسین تدبر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؟
۲۷. آیا می دانید توجه به کتاب مخلوق بیش از کتاب خالق است؟
۲۸. آیا می دانید که به آیه خذ الْکتاب بقوّةٍ  عمل نکرده ایم؟
۲۹. آیا می دانید اگر کتاب آسمانی را به پا نداریم خداوند لقب پوچی به ما داده است؟ قلْ یا أهْل الْکتاب لسْتمْ علی‏ شیْ‏ءٍ حتّی تقیموا التّوْراة و الْإنْجیل و ما أنْزل إلیْکمْ منْ ربّکم‏
۳۰. آیا می دانید کلمه اقامه در قرآن در چهار جا به کار رفته است:
أقیموا الدّین‏
أقیموا الْوزْن
أقیموا الصّلاة  و لوْ أنّهمْ أقاموا التّوْراة و الْإنْجیل و ما أنْزل إلیْهمْ منْ ربّهم.‏  ۳۱. آیا می دانید اگر ما کتاب آسمانی را بپا داریم وضع اقتصادی ما بسیار خوب می شود؟ و لوْ أنّهمْ أقاموا التّوْراة و الْإنْجیل و ما أنْزل إلیْهمْ منْ ربّهمْ لأکلوا منْ فوْقهمْ و منْ تحْت أرْجلهم
۳۲. آیا می دانید باید تلاوت هر آیه ای ایمان ما را زیاد کند؟ و إذا تلیتْ علیْهمْ آیاته زادتْهمْ إیماناً
۳۳. آیا می دانید تلاوت قرآن باید دل ما را بلرزاند؟ إنّما الْمؤْمنون الّذین إذا ذکر اللّه وجلتْ قلوبهم‏

۳۴. آیا می دانید گروهی از جن همین که برای اولین بار صدای قرآن را شنیدند ایمان آوردند (یهْدی إلی الرّشْد فآمنّا به)   و دیگران را به پیروی از آن دعوت کردند (یا قوْمنا أجیبوا داعی اللّه)  ولی ما این همه قرآن شنیدیم، نه دلی تکان و نه ایمانی زیاد و نه اشکی جاری و نه رشدی اضافه و نه تبلیغی صورت گرفت؟
۳۵. آیا می دانید قرآن ذکر است إنّا نحْن نزّلْنا الذّکْر  و اعراض از آن زندگی نکبتی را به بار می آورد (و منْ أعْرض عنْ ذکْری فإنّ له معیشةً ضنْکا)
۳۶.آیا می دانید در قیامت بعضی شفاعت ها برای بعضی مفید نیست؟ فما تنْفعهمْ شفاعة الشّافعین  ولی شفاعت قرآن حتما کارساز است. شافع مشفع
۳۷. آیا می دانید قرآن کشتی بی سوراخ است؟ إنّا نحْن نزّلْنا الذّکْر و إنّا له لحافظون  ‏ ولی در نقل تاریخ، احتمال دروغ است و در روایات نیز روایات جعلی زیاد است؟
۳۸. آیا می دانید قرآن مثل دریا است که هر کسی از آن بهره ای دارد. بعضی با نگاه، بعضی با شنا، بعضی با قایق رانی، و بعضی با غواصی. قرآن نیز این گونه است که:کتاب اللّه عزّ و جلّ علی أرْبعة أشْیاء علی الْعبارة و الْإشارة و اللّطائف و الْحقائق فالْعبارة للْعوامّ و الْإشارة للْخواصّ و اللّطائف للْأوْلیاء و الْحقائق للْأنْبیاء.
۳۹. آیا می دانید عجایب قرآن قابل شمارش نیست؟ امیرالمومنین فرمود: لا تحْصی‏ عجائبه‏
۴۰.آیا می دانید عجایب قرآن کهنه شدنی نیست؟ لا تفْنی‏ عجائبه‏
۴۱. آیا می دانید بزرگانی مانند ملاصدرا و فیض کاشانی و امام خمینی و بسیاری دیگر اقرار کرده اند که چرا بیشتر عمر خود را صرف قرآن نکرده اند؟
۴۲. آیا می دانید علمای ربانی، علمای قرآنی هستند کونوا ربّانیّین بما کنْتمْ تعلّمون الْکتاب و بما کنْتمْ تدْرسون
۴۳. آیا می دانید قرآن نور است و کسی که خودش نور ندارد نمی تواند مردم را از ظلمات به نور دعوت کند؟
۴۴. آیا می دانید که عظمت ماه مبارک رمضان به روزه نیست بلکه به نزول قرآن است: شهْر رمضان الّذی أنْزل فیه الْقرْآن‏ و نفرمود: شهر رمضان الذی کتب فیه الصیام
۴۵. آیا می دانید در نمایشگاه کتاب توجه مردم به کتب تفسیری زیاد شده است؟
۴۶. آیا می دانید عزیزانی که مسیر سخنرانی های خود را به سمت قرآن سوق داده اند مخاطبین کمی و کیفی بیشتری دارند؟
۴۷. آیا می دانید اینکه پیامبر (ص) فرمود هرگز نباید بین قرآن واهل بیت جدایی باشد بنابراین سزاوار است در کنار هر جلسه عزاداری یک جلسه قرآن هم باشد؟
۴۸. آیا می دانید که امام رضا فرمود نماز بر مردم واجب شد تا قرآن از مهجوریت بیرون آید؟ عن الرّضا ع أنّه قال‏ أمر النّاس بالْقراءة فی الصّلاة لئلّا یکون الْقرْآن مهْجوراً مضیّعا
سروران گرامی باید به پا خیزیم و اگر غفلت یا تقصیر و قصوری بوده از خداوند عذر خواهی کنیم و از امروز قرآن را جدی بگیریم؟ خذ الْکتاب بقوّةٍ
نکاتی به نظر می رسد که بیان می کنم عزم و تصمیم با شما. ولی بدانیم اگر عزم نداشته باشیم مثل پدر خود حضرت آدم قابل توبیخیم که قرآن می فرماید: و لمْ نجدْ له عزْما
همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر(ص) و چشیدن مزه قرآن و چشاندن آن مزه به دیگران یک نهضتی ایجاد کنیم مثلا:
۱. کسانی که توان تدریس تفسیر دارند تفسیر را وارد حوزه درسی خود نمایند. یعنی برنامه ریزی حوزه جوری باشد که هر طلبه حداقل در هر سال با یک جزء تفسیر آشنا شود.
۲. اهل منبر نیمی از سخنرانی خود را به بیان آیات قرآن اختصاص دهند.
۳. در همه روزنامه ها و مجلات ستونی برای فهم گوشه ای از آیات قرآن اختصاص یابد.
۴. صدا و سیما از قصه ها و آیات کوتاه با هنر و نمایش و یا از مثال های قرآن با امکانات هنری خود بهره گیرد.
۵. آموزش پرورش و دانشگاه تفسیر آیاتی را که هر روز با آن سر و کار داریم در متون کتاب درسی تزریق کنند.
۶. موضوعاتی که برای همه مردم مورد نیاز است از قرآن استخراج شود.
۷. اگر از تاریخ می گوییم حوادث تاریخی قرآن را در اولویت قرار دهیم.
۸. اگر از اخلاق می گوییم آیات اخلاقی قرآن را مطرح کنیم.
۹. اگر مثالی می زنیم یا تشبیه به کار می بریم قرآن را فراموش نکنیم.
۱۰. اگر فضایل امیرالمومنین (ع) را می گوییم آیاتی که در شان آن بزرگوار  است در اولویت قرار دهیم.
۱۱. اگر از حضرت مهدی (ع) و حکومت ایشان سخن می گوییم از منابعی که قرآن و مهدویت را بررسی کرده اند استفاده نماییم؟
۱۲.  در عزل و نصب ها، قهر و صلح ها، ارتباط و ترک روابط، انتخاب همسر، آیین همسرداری، انتخاب شغل، عبادات و سیاست، خطوط کلی اقتصاد، حقوق، مدیریت و هر رشته دیگر اول بسراغ قرآن برویم بعد نهج البلاغه و روایات معتبر، بعد سیره اهل بیت (ع) و در پایان از تجربه های تاریخی بزرگان استفاده کنیم. این آرزو آغازی است که می توان از ماه رجب و شعبان و رمضان کمک گرفت زیرا ماشین هایی که هوا گرفته در سرازیری ها روشن می شود و سرازیری عبادات و قرآن ماه رمضان است.
در پایان، این ناله ی هدهدی بود نزد سلیمان ها که اگر سلیمان ها توجه فرمایند بالقیس های دنیا به اسلام رو خواهند آورد ولی اگر بگویند این هدهد پرنده کوچکی است و حرف او الزام آور نیست حرکتی صورت نخواهد گرفت. و الامر الیکم و السلام
......................................................
۱. کافی، ج۲، ص ۵۹۹.
۲.  محاسن، ج ۱، ص ۴۲۱ .
۳. فرقان، ۳۰.
۴. حشر،۷.
۵.  مریم، ۱۲.
۶. مائده، ۶۸.
۷. شوری، ۱۳.
۸. رحمن، ۹.
۹. بقره،۴۳.
۱۰. مائده،۶۶.
۱۱. مائده،۶۶.
۱۲. انفال،۲.
۱۳. انفال،۲.
۱۴. جن، ۲.
۱۵. احقاف، ۳۱.
۱۶. حجر، ۹.
۱۷ طه، ۱۲۴.
۱۸ مدثر، ۴۸.
۱۹. حجر، ۹.
۲۰. عوالی الئالی ج ۴ ص ۱۰۵.
۲۱. کافی، ج ۲، ص ۵۹۹.
۲۲. بحارالانوار، ج ۲، ص ۲۸۴.
۲۳. آل عمران، ۷۹.
۲۴. بقره، ۱۸۵.
۲۵. من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۱۰.
۲۶. مریم، ۱۲. ۲۷. طه، ۱۱۵.