بهداشت حرفه‌ای

اگر اهل شست و شو و بشور و بساب باشيد حتما خانه تكاني آخر سال را شروع كرده اید. خانه تكاني براي خيلي از افراد بيشتر از آنكه بهانه اي براي تميز كردن خانه باشد، مقدمه اي براي استقبال از عيد است. برخي مانند سالهاي قبل اين كار را با همان توان سابق انجام مي دهند و در اتمام آن هم موفق هستند، اما روزگار هميشه به يك حالت نيست و گاهي بايد قبول كرد كه ما ديگر آن آدم سابق نيستيم و توان پايين و بي حوصلگي ما در اجراي نكات ايمني خانه تكاني ممكن است حادثه اي بيافريند كه تلخي آن شيريني تعطيلات سال نو را از بين ببرد. حوادثي چون سقوط از نردبان، ليز خوردن، برق گرفتگي و سوختگي با مواد شيميايي از جمله اين اتفاقات است. اما در مواجهه با اين حوادث چه اقداماتي موثر است؟

پله، نردبان و سقوط آزاد...

نادرست ترين كار در ايام نزديك به عيد، خانه تكاني در يك زمان محدود با سرعت چند برابر است. عصبي شدن، از دست دادن تمركز، خستگي و ضعف از نشانه هاي آن است و اگر به تمام اين موارد يك جفت دمپايي ليز را هم اضافه كنيم، افتادن از پله و نردبان و شكستگي استخوانها پيامد دردناك آن است. اما در مواجهه با اين مشكل چه بايد كرد؟

از تكان دادن مصدوم اجتناب كنيد و لبا سهاي اطراف عضو آسيب ديده را به ملايمت كنار زده يا پاره كنيد. اگر شكستگي همراه با زخم و خونريزي بود، بلافاصله خونريزي را كنترل و زخم را پانسمان كنيد. اگر استخوان از محل مفصل خارج شده يا از زخم بيرون زده براي جا انداختن يا وارد كردن آن به زير پوست تلاش نكنيد.

حركت نابجا و صاف كردن استخوان بد شكل موجب صدمه بيشتر به بافت اطراف و عروق خوني ميشود. يك تكه چوب بلند، يك مجله لوله شده و حتي يك چتر بسته را به عنوان آتل در راستاي شكستگي قرار دهيد. آتل بايد به قدري بلند باشد تا بتواند مفاصل بالا و پايين محل شكستگي را پوشش دهد. آتل را به وسيله پارچه به عضو ثابت كنيد.

سرعت غير مجاز حادثه آفرين است!

ليز خوردن بر سطوح سنگي يا سراميكي واكس خورده يكي از عوامل دررفتگي، پيچ خوردگي و رگ به رگ شدن درا يام خانه تكاني است. اما از كجا بفهميم دچار چه آسيبي شده ايم؟

به خارج شدن سر استخوان از حفره مفصل دررفتگي گويند. مهمترين علامت آن بد شكلي در محل مفصل است. براي تشخيص، مفصل آسيب ديده را با مفصل عضو سالم مقايسه كنيد. پيچ خوردگي، چرخش يا كشش ناگهاني و بيش از حد معمول عضو در سطح مفصل است و باعث كشيدگي يا پارگي رباط ميشود. در اين آسيب تلاش براي حركت مفصل موجب افزايش درد ميشود و كبودي و گرم شدن ناحيه آسيب ديده از علائم آن است.

«رگ به رگ شدن » نوعي كشيدگي عضله است و بر خلاف تصور عامه با پيچ خوردگي فرق ميكند. در اين آسيب رشته هاي عضلاني پاره و درد تير كشنده و يا برآمدگي سفتي در محل درد ايجاد ميشود. اقدام موثر چيست؟

عضو آسيب ديده را حركت ندهيد. هر 2 تا 3 ساعت به مدت 20 دقيقه از كمپرس آب سرد يا كيسه يخ استفاده كنيد تا از تورم و درد عضو كاسته شود. با باند كشي ناحيه آسيب ديده را به مدت  18تا 24 ساعت بسته و تحت فشار ملايم قرار دهيد. اعمال فشار از شدت كبودي ميكاهد. باند را از پايين به بالاي عضو و به صورت اريب و تا يك سوم طولش بكشيد و سپس ببنديد. بگذاريد انگشتان دست و پا بيرون بماند تا در صورت تغيير رنگ، بيحسي و يا عدم برگشت خون به زير ناخنها متوجه سفت بستن باند شويد. تا يك روز پس از حادثه عضو آسيب ديده را يك وجب بالاتر از سطح قلب قرار دهيد. اين كار اثر فوق العاده اي در كاهش درد دارد.

آب، پريز و برق گرفتگي

اين روزها برق گرفتگی هايي كه بر اثر آب گرفتن به پريزهاي برق يا وصل كردن لوستر و چراغ  با پاي برهنه و مرطوب اتفاق مي افتد، آمار بالايي دارد؛ اما در مواجهه با اينگونه حوادث چه بايد كرد؟

به فرد برق گرفته دست نزنيد و اولين كار اين باشد كه بلافاصله برق را از كنتور قطع كنيد. در صورت دسترسي نداشتن سريع به كنتور مصدوم را با اشياي خشك و نارسانايي چون چوب يا پلاستيك از منبع برق جدا كنيد. برق گرفتگي وقتي اتفاق مي افتد كه برق مسير رفت و برگشت داشته باشد. پس اگر در محيطي كه ايستاده ايد احساس مور مور يا قلقلك كرديد بلافاصله بايستيد و دو پا را كامل به هم بچسبانيد يا يك پا را از روي زمين بلند كنيد تا در صورت ورود برق راهي براي خروج آن نباشد.

امكان دارد مصدوم با علائمي چون رنگ پريدگي، رخوت و كاهش تعداد تنفس دچار شوك شود، فوري او را به پشت بخوابانيد و پاهاي او را 20 سانتيمتر بالا برده و يك پتو رويش بيندازيد. گاهي برق گرفتگي همراه با سوختگي است. موضع را با آب خنك شست وشو دهيد و سپس پانسمان كنيد و مصدوم را به بيمارستان برسانيد.

مواظب چشمهايتان باشيد

در هنگام جرم زدايي سرويس بهداشتي يا استفاده از مواد سفيد كننده يا باز كننده فاضلاب احتمال پرش چند قطره از اين موادبه درون چشم وجود دارد. اين مواد سوزاننده بوده و در عرض يك تا پنج دقيقه به بافتهاي عمقي چشم نفوذ و باعث تخريب و سوختگي بافت چشم و كاهش بينايي و در نهايت نابينايي كامل ميشود. پس در زمان وقوع چنين حادثه اي مراحل زير را به سرعت انجام دهيد.

از ماليدن چشمها خودداري كنيد و تا آنجا كه ميتوانيد با انگشتان دست پلكها را باز كنيد. به مدت 20 دقيقه بدون وقفه سر را زير شير آب گرفته و چشم را از طرف بيني به سمت بيرون بشوييد تا مواد شسته شده وارد چشم ديگر نشود. در حين شست و شو كره چشم را بچرخانيد تا مواد شيميايي از زير پلكها خارج شود .بدون تجويز پزشك از قطره هاي شوينده چشم استفاده نكنيد. پس از شست و شو با آب هر دو چشم را با يك گاز استريل بپوشانيد و بانداژ كرده و به چشم پزشك مراجعه كنيد.

خطر بريدگيهاي ريز و درشت

وقتي دستهايتان را زير كابينت يا نقاط كور مثل بالاي كمد ميكشيد، احتمال دارد دچار بريدگيهاي ريز و درشت شويد .اين زخمها ميتواند در هر وسعتي به سرعت عفوني شود. اگر خونريزي شديد بود، لبه هاي زخم را به هم نزديك كرده و با يك گاز استريل يا دستمال تميز محل آسيب ديده را به مدت ده دقيقه فشار دهيد. اطراف زخم را با پنبه آغشته به محلول ضدعفوني كننده (بتادين) ا ز داخل به خارج تميز كنيد. عكس اين كار آلودگي پوست را به داخل زخم هدايت ميكند.

هرگز توي زخم بتادين نريزيد، چرا كه حاوي يد بوده و به شدت حساسيت زا و از بين برنده سلو لهاي زايا و ترميم كننده زخم است و باعث تاخير در ترميم زخم شده و متعاقب آن از خود آثاري به جا خواهد گذاشت. اگر زخم كم وسعت بود آن را با چسب زخم و اگر وسيع بود با يك گاز استريل پانسمان و سپس بانداژ كنيد. در صورتي كه خون در پانسمان نفوذ كرد، هرگز آن را برنداريد و دستمال بيشتري روي پوشش قبلي قرار دهيد. از كندن دلمه زخم و استفاده از پماد آنتي بيوتيك اجتناب كنيد و اگر محلول ضدعفوني كننده در اختيار نداشتيد، زخم را با آب و صابون بشوييد.