بهداشت حرفه‌ای

فشار خون چیست؟

سرخرگها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می رسانند .برای آنکه خون بتوانددر این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد.این فشار جریان خون در سرخرگهای بدن یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می شود، فشار خون نام دارد. هنگامی که سرخرگهای بزرگ ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک ، نیز باریکتر شوند ،فشار خون بالا می رود. قلب همانند یک پمپ با انقباض و   استراحت خود ، خون را به داخل عروق می فرستد.در زمانهای مختلف مراحل این پمپاژ، فشار خون در سرخرگها تغییر می کند.

بالاترین میزان فشارخون ، "فشار سیستولیک "است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب میشود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد.

کمترین میزان فشارخون، "فشار دیاستولیک " است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می شود و مربوط  به زمانی است قلب  در حالت استراحت است. فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه ( mmhg ) اندازه گیری می شود.

میزان فشار خون برپایه دو عدد نشان داده می شود . اولین عدد مربوط به فشار سیستولیک یا ماکزیمم و دومی مربوط به فشار دیاستولیک یا مینیمم است . معمولا یک فشار خون متعادل زیر 90/140 mmhg است.(140فشار سیستولیک و 90 فشار        دیاستو لیک ). اگر فردی دچار بیماری دیابت یا بیماریهای مزمن کلیه باشد فشار خون وی باید کمتر از 80/130mmhg باشد

             شرح بیماری

        فشار خون بالاعبارت است از افزایش فشار وارده از جریان خون به دیواره رگهای خونی که در آن فشار خون سیستولیک بیشتراز 140 mmhgو فشار خون دیاستولیک بالاتر از 90 mmhgاست . فشار خون بالا گاهی "کشنده بی سروصدا " نامیده می شود زیرا تا مراحل انتهایی اکثراً هیچ علامتی ندارد. توجه داشته باشید که فشارخون بطور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می رود، اما فردی که دچار بیماری  فشار خون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشارخونش بالاتر از حد طبیعی است . رژیم های نادرست غذایی، مصرف زیاد غذاهای چرب و پر نمک ، بی تحرکی و زندگی ماشینی از جمله عوامل مستعد کننده برای ابتلا به بیماری پرفشاری خون است.

• علایم شایع فشار خون بالا

          بسیاری از افرادکه دچارفشارخون بالا هستند، احساس بیماری ندارند و حال عمومی آنان خوب است. 15%افراد سن بالا دارای فشارخون هستند و خودشان خبر ندارند. در مواردی که فشارخون خیلی بالا می رود، سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی رخ می دهد. با این وجود تنها راه تشخیص فشارخون بالا، اندازه گیری میزان آن است.

          علایم سردرد و سرگیجه ، خواب آلودگی ،گیجی ، کرختی ومورمورشدن در دستها وپاها سرفه خونی ،خونریزی از بینی وتنگی نفس شدید مربوطبه بالا رفتن خون بطور بحرانی هستند.

               علل فشار خون بالا

• از هر ده نفر مبتلا به فشار خون بالا، در نه نفر آنان ،یعنی 90% علت دقیق برای فشار خون شناخته  نشده است که نوع اولیه فشاری خون بالا  نامیده می شود.
• در تعداد کمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا( نوع ثانویه پرفشاری خون )عواملی همچون تنگ شدن سرخرگ کلیوی ویا اختلال در تولید هورمونهای مترشحه از غدد فوق کلیوی ، بیماریهای بافت کلیه و حاملگی در ایجاد بیماری نقش دارند . و یا برخی اوقات ، بعضی داروها مثل داروهایی که برای درمان آرتریت و یا افسردگی استفاده می شود، موجب افزایش فشار خون بالا می گردد.

عوامل مستعد کننده بیماری

• سن بالا تر از 55 سال در مردان و بالای 65 سال در زنان
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• رژیم غذایی حاوی نمک یا چربی اشباع شده زیاد وعدم مصرف میوه و سبزی
• کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
• استرس
• مصرف قرصهای ضد حاملگی ، کورتونها و بعضی از انواع داروهای مهار کننده اشتها یا دکونژستانت ها

عوامل ژنتیکی :اگر یکی از والدین یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند ، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است . سابقه خانوادگی فشار خون بالا ، سکته مغزی ، حمله قلبی یا نارسایی کلیه

پیشگیری

ـ وزنتان را کنترل کنید. اگر اضافه وزن دارید ، رژیم بگیرید. کم کردن حتی یک کیلو گرم  هم مفید  است.

ـ مرتب ورزش کنید. 30 دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه

مبارزه با پر فشاری خون است .

ـ مصرف روزانه نمک را کم کنید.

ـاز رژیم غذایی  حاوی میوه و سبزیجات فراوان ،لبنیات کم چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه های سبوس دار و خشکبار استفاده کنید .

ـاز مصرف مشروبات الکلی بپرهیزید.

ـاگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا وجود داشته باشد ،فشار خون باید مرتباً کنترل شود.

ـاگر باردار هستید مرتب برای معاینه پیش از زایمان به مراکز درمانی مراجعه کنید .

ـاگر از قرص های ضد بارداری حاوی استروژن استفاده می کنید یا تحت هورمون درمانی هستید ،فشار خونتان را مرتب کنترل کنید.

ـاگر فشار خون بالا زود تشخیس داده شود ، تغییر رژیم غذایی ،ورزش ،کنترل استرس ،ترک دخانیات ،ننوشیدن الکل و دارو معمولاً باعث پیشگیری از بروز عوارض می شود.

عوارض فشار خون بالا

سکته مغزی ، حمله قلبی ، نارسایی احتقانی قلب و ورم ریه ،نارسایی کلیه و اسیب چشمی و مشکل بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند .باید دانست اگر فشار خون بالا درمان گردد آنگاه از خطر ابتلا به عوارض آن کاسته خواهد شد .

درمان

• برسیهای تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون ،نوار قلب ،آنژیو گرافی و نیز سایر عکسبرداریها باشد.
• اهداف درمان با توجه به ویژگیهای هر فرد تعیین خواهند شد و ممکن است شامل کم کردن وزن ،ترک دخانیات ، برنامه ورزش مناسب و کاهش استرس باشند .
• روزانه فشار خون خود را انداززه گیری کنید.
• در صورتی که اقدامات محافظه کارا نه اثر نداسته باشند ، با استفاده از داروهای ضد فشار خون میتوان فشار خون را پایین آورد.
• از مصرف داروهای سرما خوردگی و سینوزیت تا حد امکان خودداری کنید .    

         منابع:WWW.PARASAT.IR

                  برو نر سودارث 2008