بهداشت حرفه‌ای

هفته سلامت گرامی باد

(7-1 اردیبهشت ماه)

شعار سال 2021 سازمان جهانی بهداشت :

« ساخت جهانی سالم تر و عادلانه تر»

بنابر اعلام دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران ؛ سال 2021 به عنوان "سال جهانی مدافعان سلامت" نام گذاری شده و شعار روز جهانی بهداشت و هفته سلامت امسال نیز "ساخت جهانی عادلانه تر و سالم تر " انتخاب شده است.

بر این اساس روزشمار و عناوین هفته سلامت سال جاری به شرح ذیل اعلام می شود: 

 چهارشنبه 1 اردیبهشت با عنوان «همراهی با مدافعان سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»

پنجشنبه 2 اردیبهشت با عنوان «مشارکت اجتماعی، همدلی و وفاق ملی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،

جمعه 3 اردیبهشت با عنوان «آموزه‌های دینی و پیوند نهادهای مذهبی و نظام سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر،

شنبه 4 اردیبهشت با عنوان «ارتقای نظام شبکه بهداشتی درمانی و مراقبت‌های بهداشتی اولیه برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،

یکشنبه 5 اردیبهشت با عنوان «رسانه‌ها، آموزش و فرهنگ سازی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،

دوشنبه 6 اردیبهشت با عنوان «پژوهش، فناوری، پشتیبانی و مانع زدایی از تولید برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر

روز 7 اردیبهشت با عنوان «مشارکت‌های بین بخشی و مسئولیت اجتماعی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر» نام‌گذاری شده است.

هدف از نامگذاری سال 2021:
هدف از نامگذاری این روز بالا بردن آگاهی عموم مردم جهان، درباره موضوع خاص بهداشت است که سازمان بهداشت جهانی آن را در رأس اولویت های بهداشتی سال قرار داده است.

امسال روز جهانی بهداشت با شعار ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر (Building a fairer healthier world) نامگذاری شده است با این هدف که همه افراد زندگی سالم تری داشته باشند و بتوانند خدمات بهداشتی مناسب را در هر مکان و در هر زمانی که به آن نیاز دارند، فارغ از هر گونه تبعیض دریافت نمایند، بدون آن که با مشکلات مالی مواجه شوند.

در سال جاری و با وجود فراگیری ویروسی کشنده در سطح جهان، روز جهانی بهداشت بیشترین تمرکز خود را روی این امر قرار داده است که همه افراد از شرایط زندگی و کار مناسب برای داشتن سلامتی برخوردار باشند همچنین در این روز از رهبران جهانی خواسته می‌شود تا نابرابری‌های بهداشتی را کنترل کرده و اطمینان حاصل کنند که همه انسان‌ها در سراسر این کره خاکی، در هر زمان و مکانی به خدمات بهداشتی با کیفیت دسترسی داشته باشند. هدف روز جهانی بهداشت در سال جاری این اصل قانون اساسی WHO را برجسته می‌کند که "برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشتی، یکی از حقوق اساسی هر انسانی بدون تمایز نژاد، دین، عقاید سیاسی، شرایط اقتصادی یا اجتماعی است."

شیوع بیماری کووید ۱۹ در سراسر دنیا نشان داد که جهان ما جهانی نابرابر است و برخی از افراد می توانند زندگی سالم تری داشته باشند و دسترسی به خدمات بهداشتی بهتری نسبت به دیگران دارند و این کاملا به دلیل شرایطی است که در آن متولد شده اند و افرادی با طبقات اجتماعی ضعیف تر، دسترسی کمتری به خدمات بهداشتی و درمانی مناسب دارند و این امر می تواند منجر به خسارات جبران ناپذیری در اقشار ضعیف تر شود، به طوری که سالانه در دنیا نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر به دلیل پرداخت هزینه های سنگین خدمات بهداشتی و درمانی دچار فقر شدید می شوند. بیماری کووید- ۱۹ به همه کشورها آسیب رسانده است، اما برخی جوامع با عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی باکیفیت در مهار همه‌گیری تاثیرات شدیدتر و احتمالا عواقب نامطلوبی را تجربه کرده‌اند.

یکی از شاخصه های عدالت در سلامت، پوشش همگانی سلامت است و باید به این نکته توجه داشت که این شاخص تنها در مورد درمان های پزشکی افراد نیست، بلکه شامل خدمات پیشگیری از بیماری ها برای کل جامعه، نیز می باشد.

پوشش همگانی سلامت به این معنی است که همه افراد به مراقبت ها و خدمات بهداشتی مورد نیازشان در هر زمان و هر مکان که ضرورت دارد، بدون تحمل هزینه های درمانی سنگین و طاقت فرسا دسترسی داشته باشند.

برای تحقق هدف جهانی سالم‌تر، ما نیازمند دسترسی افراد و گروه های مختلف اجتماعی به خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت هستیم؛ این موضوع سبب می شود تا سلامت افراد و خانواده شان حفظ شود.

استفاده از کارکنان ماهر و آموزش دیده حوزه بهداشت و درمان، ارائه خدمات درمانی با کیفیت را به دنبال داشته و تصمیم سازان و سیاستگذاران را به سرمایه گذاری و تامین منابع لازم برای تحقق پوشش همگانی سلامت محور ترغیب خواهد کرد.

شیوع کرونا و روز جهانی بهداشت

کووید -۱۹ لطمه‌های سنگینی بر پیکره جهان وارد کرده و تأثیر آن بر کشورهایی که پیش از این همه‌گیری جزو جوامع آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شدند، بسیار شدیدتر بوده است. این جوامع بیشتر در معرض بیماری قرار دارند، به خدمات و مراقبت‌های بهداشتی مناسب دسترسی ندارند و در نتیجه در مهار ویروس کرونا با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. در واقع می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که هرچند در طول سال‌های اخیر بعضی از کشورهای جهان با وجود رشد سریع اقتصادی، زندگی بهتری را تجربه کردند و بسیاری کشورها از این پیشرفت‌ها محروم بوده‌اند، همه‌گیری کووید -۱۹ به شدت دستاوردهای بهداشتی را تحت تأثیرات منفی خود قرار داد بنابراین افراد بیشتری به سمت فقر و فقدان امنیت غذایی سوق پیدا کردند و نابرابری‌های جنسیتی، اجتماعی و بهداشتی به شدت افزایش یافت.

حقیقت این است که با توجه به شرایط ناگوار فعلی، برای اولین بار در طول ۲۰ سال اخیر، سطح فقر جهانی افزایش یافته است که این امر مانع عظیمی برای پیشرفت در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار محسوب می‌شود. از سوی دیگر حدود ۶۰ درصد از ساکنان بعضی از کشورها فاقد پوشش خدمات بهداشتی ضروری هستند، بیش از یک‌میلیارد انسان در سکونتگاه‌های نامناسب حاشیه شهرها زندگی می‌کنند که این امر احتمال ابتلای آن‌ها را به ویروس کرونا افزایش داده و آمار انتقال آن را به شدت بالا برده است. فقط پنج‌میلیون و ۹۰۰ هزار کودک در مناطق آسیا و اقیانوسیه به دلیل اخلال‌های ایجاد شده در روند تحصیلی و همچنین تأثیرات اقتصادی منفی از حق ادامه تحصیل محروم مانده و ۵۲ درصد از ساکنان این مناطق هیچ‌گونه دسترسی به اینترنت ندارند. به همین دلیل امسال، در هفتم آوریل ۲۰۲۱ از رهبران جهانی خواسته می‌شود که در سال‌های پیش رو جهانی سالم و برابربرای تمامی ساکنان کره خاکی فراهم آورند.

فرسودگی شغلی کارکنان بهداشت و درمان با توجه به شعار سال 2021 : سال مدافعان سلامت

طی بیماری همه‌گیر کروناویروس، فرسودگی شغلی به‌عنوان موضوع مهم سلامتی برای کارکنان در مشاغل بهداشتی است، زیرا شرایط مختلفی از جمله عوامل استرس‌زای جسمی و روانی را تجربه‌ کرده‌اند که می‌تواند موجب ابتلا به فرسودگی شغلی شود. همچنین، مشکلات خواب و حمایت روانشناختی ناکافی ممکن است این خطر را  افزایش دهد.

شواهد نشان داده است که پرستاران، جنسیت زن، سن جوانی و منابع حمایتی محدود برای کنترل بار کاری از مهمترین عوامل خطر برای فرسودگی شغلی در کادر پزشکی بیمارستانی هستند. بنابراین، فرسودگی شغلی به‌عنوان یک نگرانی فزاینده برای جامعه مراقبت‌های بهداشتی، ممکن است هزینه‌های زیادی برای تامین‌کنندگان، بیماران و کل سیستم مراقبت‌های بهداشتی متحمل شود.

فرسودگی شغلی برای ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی مشکلات زیادی  ایجاد می‌کند و موجب فشارهای شدید و خستگی، علائم جسمی مانند سردرد، قدرت کم استقامت، بیماری‌های دستگاه گوارش، مشکلات تنفسی، بی‌خوابی و بیماری‌های طولانی می‌شود.

در بیماری‌های همه‌گیر از جمله کووید- ۱۹، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و متخصصان اغلب با کار بیشتر از حد متوسط، شیفت‌های طولانی، مقررات سختگیرانه، زمان کمتر برای کنارآمدن با خطرات، کمبود خواب، اختلال در تعادل زندگی و کار و منابع محدود حمایتی مواجه شدند. این چالش‌ها اغلب منجر به فرسودگی عاطفی می‌شوند و به‌عنوان احساس کمبود جسمی و روحی ناشی از محیط کار هستند. اگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی از عوامل خطر، آگاه و برای استرس احتمالی شغلی آماده شوند، می‌توان از فرسودگی شغلی جلوگیری کرد.